Sekseverschillen in wetenschappelijk onderzoek bij mannen en misbruik

Mensen, met name feministen, denken dat alleen of vooral vrouwen de slachtoffer zijn van een dubbele moraal. Het is veel erger. Ook mannen lijden daar onder.  Maar het valt niet zo op. Mannen praten er niet over. Het is natuurlijk ook niet stoer om het slachtoffer uit te hangen. Dan ben je niet een echte man.

Een van de verschijnselen waaruit direct blijkt; hoe ook mannen nadeel ondervinden van de dubbele moraal, is dat ook mannen slachtoffer worden van sexueel misbruik en ook op zeer jonge leeftijd. Alleen al alle affaires rondom de katholieke kerk blijkt dat dat veel te veel is voorgekomen. En dat het nog steeds ontzettend moeilijk is, om hierover de onderste steen boven te krijgen, zie deze Argos-aflevering. (edit: en deze Argos aflevering en deze BBC documentaire)

Het wordt niet bekend. De institutionele, chronische cultuur van misbruik kon zo lang onbekend blijven. Hoe kan dat nu? Als het zo veelvuldig gebeurde. Dat er niet over wordt gesproken, of niks? De olifant in de kamer, is dat dit veroorzaakt wordt door het machismo, dat mannen niet alleen vrouwen maar ook vooral zichzelf aandoen. Als je met je vrienden alleen praat over voetbal, dan wordt het praten over “wist je niet dat ik ben misbruikt door de kapelaan”, vanzelf inderdaad een torenhoge hindernis. Zo hoor je dus nooit een “echt waar? ik ook!”.

De consequentie is, dat er ook niet tot nauwelijks onderzoek naar wordt gedaan. Psychosociale onderzoekers zijn afhankelijk van slachtoffers die zichzelf melden. Dat zijn er niet zo veel. Met als direct gevolg dat de hulpverlening voor slachtoffers allesbehalve adequaat is. Er is niets over bekend over mannen, die slachtoffer zijn geworden van misbruik. Terwijl ze er wel degelijk zijn, en er alle reden is om daar juist onderzoek naar te doen.

Revictimization

Als je opnieuw slachtoffer wordt van een seksueel delict, dan doet zich een verschijnsel voor dat in het Engels revictimization wordt genoemd. Een tweede delict kan leiden tot herbelevingen van het trauma, flashbacks en woede-aanvallen, hele heftige, onbeheersbare emoties, dissociatie en paranoia, die wordt gevoed doordat het slachtoffer er bewust en onbewust alles aan doet, niet nog een keer slachtoffer te worden.

Onder mensen die herhaald slachtoffer worden van sexueel misbruik is een grotere kans op depressies, op ptsd, en op gewelddadigheid. Dat heet in het Engels revictimisatie. In het Nederlands is er niet een woord voor. In België wordt er onderzoek verricht naar slachtofferschap en daar spreekt men van slachtofferisatie, dat is alleen als term niet ingeburgerd.

Het woord lijkt ook veel op slachtofferisme, waar het zeker niet mee door elkaar moet worden gehaald. Slachtofferisme is het verschijnsel dat iemand zijn slachtofferschap herkent en aangrijpt om in wanhoop bij de pakken neer te zitten. Ik vertaal revictimisation dan ook met herslachtofferschap.

Te weinig onderzoek

Vooropgesteld dat er sowieso te weinig onderzoek wordt gedaan naar de precieze gevolgen van trauma en (her)slachtofferschap.  Psychische ziekten zijn lang niet zo ruim voorzien in de financiële middelen als andere ziekten. Daarnaast zou je onderzochten voor langere periodes moeten volgen, wat ook weer meer geld kost. In al dat weinige onderzoek dat hiernaar gedaan is, blijkt, dat er nog minder onderzoek gedaan is onder mannen, terwijl ook zij lijden onder dit verschijnsel. Het weinige dat we weten is dat mannen hun emoties hierover sneller verstoppen in woedeaanvallen en middelenmisbruik.Dat is zelfs meer zo, dan bij de vrouwelijke herslachtoffers. Dat stellen althans de onderzoekers Aosved, Long en Voller.

Verder is bekend dat mannen snel(ler) verward raken over hun identiteit en bang zijn dat ze niet mannelijk genoeg zijn. Onderdiagnostiek is het directe gevolg. Het herslachtoffer herkent niet dat herbelevingen, dissociatie e.d. toe te rekenen zijn aan wat hem eerder gebeurd is. Hij was niet “mannelijk” genoeg. De zorgverlener herkent niet dat de depressie of antisociaal gedrag symptomatisch is voor eerder opgelopen trauma.

Ik haal het hier graag aan, omdat ik het exemplarisch vind, voor de patriarchale samenleving waarin wetenschappelijk onderzoek tot voor kort blijkbaar plaats vond. We beseffen ons maar net dat wetenschappelijk onderzoek meestal met mannelijke proefpersonen gebeurt en dat er hierdoor te weinig aandacht is voor  bijvoorbeeld de werking van medicatie bij hart- en vaatziekten bij vrouwen. Vrouwengroepen komen daar ook voor op. Met resultaat! Maar wanneer komen mannengroepen op voor hun slachtofferschap?

Moet ik dat maar weer doen? Laten we asjeblieft niet denken dat bedoeld en onbedoeld sexistisch onderzoek eenzijdig een vrouwenprobleem is. Dit gebrek aan aandacht voor sexeverschillen werkt ook de andere kant op. Heren, stap eens ín je slachtofferrol. Ben je slachtoffer? Zeg het!

Het is een mensenprobleem.

*