Superuitslag met superprovincies?

Maar weinig dingen zijn op zichzelf zo weinig zinvol als een reorganisatie. Hoewel het altijd lijkt alsof de reorganisatie een doel op zich is, is de reden altijd anders. Wie op zijn werk een reorganisatie heeft meegemaakt zal ongetwijfeld ervaren hebben dat een reorganisatie ogenschijnlijk meer kost dan dat deze opbrengt. Iedereen zit ergens anders. Iedereen krijgt weer een andere computer waar van alles aan schort. Iedereen moet weer zijn boekenkast uitruimen en is daar weer een dag mee bezig. Nieuwe logo’s. Nieuw briefpapier. Nieuwe e-mailadressen. En uiteindelijk doet iedereen nog steeds ruwweg hetzelfde werk, op een handjevol mensen na dat eruit zijn gevlogen. Al vrij gauw worden daarvoor weer andere mensen aangenomen.

Onderzoek van de RuG onder gemeentelijk bestuur wijst uit dat een fusie tussen gemeenten geen enkele reëele bezuiniging met zich meebrengt. De reden om te reorganiseren is dan ook altijd een andere, strategischere. Minder bestuurlijke baantjes? Geen sprake van. Minder ambtenaren? Absoluut niet. Meer belastingopbrengsten? Nee, burgers gaan niet ineens ergens anders wonen.

Waarom waarom waarom. Wat is dan het idee achter een superprovincie. En waarom wil de VVD het zo per se en is ineens de PvdA ook om, en wil die zeer dringend zijn achterban overtuigen?

En in eens weet je het.

Het gaat om de verhoudingen in de Eerste Kamer.
Het CDA is traditiegetrouw naar de opvattingen van de coalitie te groot. In vergelijking met de stemverhoudingen in de Tweede Kamer lijkt het een beetje oneerlijk. Dat heeft te maken met de traditionele achterban in Oost-Brabant en Limburg. Zoals we bij de vorige verkiezingen geleerd hebben, is met tactisch toepen de huidige EK-samenstelling door strategisch stemgedrag te beïnvloeden. Zo hebben SGP’ers in de PS van Zuid-Holland moedwillig gestemd op het CDA om het “christelijke geluid” het best te laten horen.

Tel daarbij het volgende op… Door de verRandstadisering van Breda en omgeving is West-Brabant steeds liberaler geworden. In ZO-Brabant blijft de CDA het grootst. Ook is de SP in ZO-Brabant opvallend groot. In Limburg is de CDA eveneens de tweede tegenwoordig, in een nek aan nekrace met de PVV. Daar zit ook een verschil met vroeger want de VVD was ondanks alles toch best sterk in Limburg tot nu.

Bij de laatste PS-verkiezingen in 2011 was de stemverhouding in de provincies radicaal veranderd. Grootste partij was ineens de VVD in Brabant en de PVV in Limburg. Redenen daarvoor: gedesillusioneerde CDA-achterban, verminderde invloed van de agrarische sector, naderend onheil (destijds) op de huizenmarkt en dat Wilders der “een van ons” is. In Limburg dan, waar de mensen weer wat minder aardig zijn.
Ondanks de “verblauwing”van de provinciale kaart in 2011 heeft de huidige paarse coalitie niet de meerderheid in de Eerste Kamer. Terwijl de VVD een magistrale overwinning in de PS heeft gehaald, zijn van de 75 zetels er nog steeds een invloedrijke 29 van de 3 partijen die in het zuiden groot zijn, CDA, PVV en SP.

De verkiezingen voor de EK zijn net als de TK evenredig, maar samengesteld door een veel kleiner publiek, namelijk alle afgevaardigden van de PS. Door de tweede plaats van CDA en PVV in de zuidelijke provincies en een onverminderd stevige positie van het CDA in het Oosten heeft het CDA ondanks een recordverlies toch een stevige derde plaats in de Eerste Kamer. Heel hinderlijk voor VVD en PvdA, de nacht van Wiegel is terug in de vorm van een jaar Elco Brinkman. Poets wederom poets.

Het idee is dus Zo:
NoordWest (Noordholland Flevoland Utrecht)
Zuidwest (Zuid-holland, (eventueel)West Brabant* en Zeeland)
Noord (Friesland Groningen Drenthe)
Oost (Overijssel Gelderland)
Zuidoost (Limburg, Oost-Brabant)

Het lastige is dat de precieze vorm aan de provincies wordt “overgelaten”. Nu is het tamelijk onwaarschijnlijk dat friesland en limburg met elkaar in een provincie gaan. Een adequate slag is er dus wel naar te slaan. Hoe zou dat kwintet eruit moeten zien bij de volgende superprovincieverkiezingen?

Ik stel me zo voor dat de daling van het CDA een soort horizontale asymptoot heeft bereikt. De leiderschapscrisis is uit de weg nu Van Haersma Buma zich een waardig representant heeft getoond. Het optimisme is daar terug en de paarse partijen zien met lede ogen toe hoe de coalitie in 2015 opnieuw geen meerderheid gaat krijgen in de Eerste Kamer. De coalitie staat op verlies in de peilingen en het ligt dus niet in de aard der verwachting dat de positie van PvdA/VVD na de provinciale verkiezingen gaat verbeteren.
Stel dat het gewoon bij het oude blijft… hoe moeten belangrijke wetsvoorstellen de Staten-Generaal door zonder meerderheid?

Deze Randstad-coalitie wil meters maken met het oog op de toekomst. Het cdaïgste deel van Brabant mag bij de Limburgers in een procincie vol gekkies met een zachte g. (tes almoal innen pot nát daor)
De andere vreemde nederlanders met de ingeslikte e die krijgen dan het Oosten, met hun gezamenlijke 1,5 miljoen inwoners. Daar mogen CDA en PvdA fijn om strijden, de VVD kan daar niet om wakker liggen. In het hoge Noorden wonen veel pvda’ers maar met Drenthe erbij is dat al minder een bolwerk dan nu.
Het liberale deel van Brabant kan tegenwicht bieden voor een al te gereformeerd Zeeland en zo komen tot een anschluss bij het fiksbevolkte Zuid-Holland.
Dat wordt een provincie van 4,5 miljoen met een flinke liberale basis, de droomprovincie van de VVD. Hun eigen randstedelijke bolwerk…

Het CDA-bolwerkje in het zuidoostelijke landsdeel zit tezamen in een stuk dat in vergelijking met de super-superprovincies Zuidwest en Noordwest laagbevolkt is (van ca. 3 miljoen) en is dan ook zijn traditioneel sterke positie kwijt. In het Noordoosten (2 miljoen) heeft dan de PvdA naar alle waarschijnlijkheid de sterkste positie. In het Oosten (2 miljoen) ook weer het CDA. Het Noordwesten (4,5 miljoen inwoners) is een twijfelgeval dat ik zo ingeschat op een nipte meerderheid voor de liberalen met de pvda op een stevige tweede positie.

De Eerste Kamer kan je niet zomaar afschaffen. Daar wordt al dertig jaar om geroepen maar door de wijze van grondwetswijzigingen, 2x 2/3e meerderheid… het is bij voorbaat kansloos. Superprovincies kun je er echter doordrukken zonder dat er een raadplegend indirect grondwettelijk referendum aan vooraf hoeft te gaan.
Het komt me bekend voor van de herindeling van de stadsdelen in 2010 in Amsterdam Ook daar heeft de lokale bevolking zich niet hoeven uit te spreken in verkiezingen of zoiets hinderlijks. En het CDA is netjes weggestopt op de plek waar je het toch niet kan tegenhouden (Amsterdam Noord) en waar het het Centrale Bestuur niet hoeft lastig te vallen.

Het gaat er niet om wie de meeste stemmen krijgt; het gaat erom wie de meeste stemmen groepeert. Caesar zei dat ook al. Verdeel en heers.

Update  ik ben het nu aan het uitrekenen met excel, ik ben al een flink en leerzaam eind, ten aanzien van de verdeling van de provinciale aantallen en een herberekening van de verkiezingsuitslagen. Zo blijkt dat in landsdeel Oost tegen mijn verwachting in de VVD winnaar was van de vorige verkiezingen en de PVV bij de gratie van de eerlijkere uitmiddeling meer stemmen lijkt te hebben gewonnen bij dezelfde uitslag. Het is in elk geval duidelijk dat in 3 van de 5 door mij verwachte landsdelen de VVD de vorige verkiezingen gewonnen zou hebben. Ik verwacht nog steeds dat het een aanzienlijk gevolg gaat hebben voor de Eerste Kamer.

Ik moet nog een doorberekening maken voor de Eerste Kamer en daarbij moet ik wel flink wat aannames doen. Mijn grootste probleem is art. 8 Provinciewet. Hierin is geregeld hoeveel PS-leden er per provincie zijn. De hoogste waarde is 55 voor 2 miljoen en meer. Het is denkbaar dat de ratio in de schaal verder wordt doorgetrokken als rekening wordt gehouden met grotere provincies. De schaalvergroting zou betekenen bij een gelijkblijvende artikel 8 Pw dat vrijwel alle provincies 55 PS-leden hebben. Alleen Noord zou op 53 uitkomen. Nu ik weet dat de VVD in 3 van de 5 landsdelen de grootste is, vind ik mijn complottheorie allengs waarschijnlijker.

Ik voeg hier vast de uitslagen toe per landsdeel …

*= het aanplakken van West-Brabant bij Zuidholland+ is voorgesteld door de CvdK van Zuid Holland, Jan Franssen.

Relevante links.

Tactisch stemmen.
Grondwetswijziging procedure
Verdeling na de verkiezingen:
Nieuws over gemeentefusies
Rapport RUG gemeentefusies:
Bevolkingscijfers per provincie:
en het superprovinciesrapport:

ook lezenswaardig:
http://www.vngmagazine.nl/weblog/5744/column-fusie-fetisjisme