Geloven in “DE Wetenschap”

Een buurman had een vaccin gehaald voor een ziekte maar ik zal maar even in het midden laten welke, jullie weten het waarschijnlijk al. Iedereen moest dat volgens hem maar doen want hij geloofde in DE Wetenschap. JIJ gelooft toch ook in de WETENSCHAP?

Wacht even. Is er een DE wetenschap? Ja natuurlijk, astrologie is geen wetenschap. Literatuurwetenschap is dan weer wel een wetenschap. Althans, dat vind ik. Financiers vinden nogal eens van niet. Maar het valt toch echt te weten. Er is geen discussie mogelijk over de vraag wie Don Quichot geschreven heeft. Taalfilosofie spreekt soms stapels taalkundigen toch echt tegen? En dan de moeilijkste vraag aller wetenschapsfilosofische vragen: is rechten een wetenschap? Dat ik een mensenrecht heb om dit stukje te schrijven, is eerder een geloof dan een wetenschap, maar je kunt dat best ook een juridisch feit noemen. Wetenschap is toch geen geloof? Het is toch geen uniforme, homogene massa kennis?  Het is toch een zoektocht naar betere kennis door aannames te toetsen of in elk geval transparant te maken?

Kennelijk is er een idee dat wetenschap een soort religie is. Waarin aannames dogmatisch zijn en niet mogen worden losgelaten. Terwijl dat nu juist de waarde was van een wetenschappelijke houding, dat kennis juist niet dogmatisch is, tenzij dit is onweerlegd of onweerlegbaar is bewézen. Geloven in de wetenschap schoffelt de basale wetenschappelijke methode van aannames verifiëren en falsificeren onderuit. Ik noem het maar even: buurmanfilosofie.

Sja, wat is wetenschappelijk bewezen. Zo vanzelfsprekend is het nu ook weer niet dat 1+1 2 is. In het binaire stelsel is 1+1 10 (eennul). Russel heeft zijn best gedaan 1+1 =2 te bewijzen aan de hand van de verzamelingenleer maar de stellingen van Gödel hebben dat principiëel ondermijnd. Je kan daar filosofisch nog veel over zeggen maar t is maar te zeggen dat zowel wiskunde als filosofie als feiten niet zo vaststaan dat het hele fenomeen bewijzen compleet bewezen is. Ergens is een grens waar wetenschap ophoudt, maar dat is dan nog niet meteen religie en is eerder filosofie omdat het kennis demarkeert.

Geloven in “De Wetenschap” is dan ook een kreet zonder betekenis. Niet alles wat aan de universiteit gepubliceerd wordt, is de absolute waarheid en de wetenschap verschilt van mening welke wetenschap nog onder wetenschap valt. Niemand pretendeert ook dat wetenschap absolute kennis is. Alles maar geloven, is helemaal niet nodig. Wetenschap onderscheidt zich juist zeer duidelijk van religie, en voor dat stukje zingeving, daarvoor was de filosofie nou net, wetenschap is hoogstens kennisvermeerdering, soms kennisvermindering, wanneer we dachten iets te weten en dit op losse schroeven is komen te staan.

“De” wetenschap heeft ook geen paus of God, het is geen centralistisch gedachtegoed. Een universiteit is geen kerk, de enige overeenkomst is misschien een aula. Als je er langer over nadenkt zijn er echter wel meer overeenkomsten met sommige religies. Door een gebrek aan centralistisch gedachtengoed, en worsteling voor financiering is wetenschap juist bevattelijk voor gelobby. Dat dit nogal wat effect heeft op de medische wetenschap heb ik ook zelf mogen meemaken.

Ik besprak dit al eerder in een aanbestedingscontext maar in elk geval. In 2006 kreeg ik een Tsjechische teek op mijn hoofd en dat was aanleiding om huishoudelijk-wetenschappelijk onderzoek te doen naar wat dit voor beest was dat dagen op mijn hoofd zat. Grijs blaasje, 8 pootjes, lijfje als een spin. Als pas afgestudeerde wetenschapper google je dat ook maar gewoon en het bleek algauw een teek, die daar overigens al vele dagen op mijn hoofd rondhuisde. Ik had er nekkramp, stijve schouders, koorts en hoofdpijn van en eenmaal opgezocht bleek dat ook fase 1 te zijn van de Tsjechische tekenencefalytis, nekkramp, stijve schouders, koorts en hoofdpijn. Daarna had je eventjes niets en daarna kwam fase2 waarin ook niets gebeurde en er een kans was van 1 op 1000 dat je blind werd of dood ging.

Voor zo’n huisarts die ook niet uit zijn hoofd weet welke teken in welk Europees land welke ziektes opleveren, is het dan ook nog maar de vraag of je wel echt nekkramp hebt of dat je nekkramp pas spontaan is ontstaan nadat je een wetenschappelijk onderzoek las van Pfizer of Baxter. Dat is dan zeker,  zijn “geloof in de wetenschap”, waardoor hij deze wetenschappelijke distantie betracht.

Nu, voor patiënten is op zich geen sprake van wetenschappelijk onderzoek naar de last die ze ervaren. Ik heb geen wetenschap nodig om vast te stellen dat ik nekkramp heb, ik lieg niet over zoiets, ik weet echt wel of ik echt nekkramp heb of dat ik het me inbeeld. Bovendien had ik echt al nekkramp nog voor dat ik erover las (red Zaz op internet, ja, maar wel wetenschappelijk internet)  Op zich natuurlijk geloof ik natuurlijk wel in de dokter die deze wetenschappelijke houding erop nahoudt en enige kritische distantie betracht van het beleven van de patiënt. Dat is je wetenschappelijke taak natuurlijk ook als dokter en ergens is dat ook een vorm van geloof, dat dit de beste aanpak is. Maar het is niet een DE wetenschap.

Medische onderzoeken naar de virussen in teken bleken gesponsord door BigPharma, met name de makers van een vaccin tegen deze hersenvliesontsteking die in Tsjechië FSME wordt genoemd. Er was een vaccin. Maar dat vaccin had ik dan van tevoren moeten nemen en ik wist van tevoren niet, dat ik daarvoor naar het tropeninstituut had gemoeten om me te laten inenten tegen Tsjechische Tropen, alwaar je die Tekenencefalytis kennelijk kan oplopen, TBE in het engels en FSME in het Duits. En de vaccins zijn uiteraard van Pfizer en Baxter en Roche. Die hoef je op zich ook niet te nemen. Het is niet verplicht.

Het is net zoiets als alle andere spuitjes die je voor elke andere reis kan halen. Maar ook daarvan heb ik geen idee of dat nu echt nuttig is, altijd. Ik ben ook maar een eenvoudige jurist en filosoof, in een wereld waarin je vrij kan reizen zoals tot en met 2019 het geval was, was er geen enkele reden om preventief voor elke mogelijke bestemming vaccinatiebehoeftes te onderzoeken, in het bijzonder wanneer het nog geen 7 uur treinreizen van het eigen huis verwijderd was. Zijn al die vaccins nou zo nodig, ik vraag het me af. Als je maar van tevoren weet dat je geen rauwe eieren van de Tibetaanse kip moet eten, of iets dergelijks, dan ben je even beschermd. Nu ik weet dat ik niet meer in het hoge gras moet zitten met blote benen in een met dodelijk besmettelijke teken geïnfecteerd gebiedje zal ik dat ook zeker niet meer doen.

Moeten reizigers nou naar Tsjechië gedwóngen worden om een tekenvaccin te halen? Wat zou dat onzinnig zijn. Als je gewoon net als de meeste toeristen een rondje wandelt over het stadhuisplein en je klem drinkt in een biertuin, is er niks aan de hand. Dat heeft toch ook niets te maken met “HET gelóóf in DE wetenschap”. Er is geen DE wetenschap, er zijn diverse onderzoeken naar die teken en toevallig-maar-niet-echt-toevallig is een aanzienlijk deel van die onderzoeken afkomstig uit de farmaceutische industrie.

Dus waar gelooft die buurman van mij dan in? In de onderzoeken van Pfizer? In de onderzoeken van Baxter of Roche? In de onderzoeken van die ene Nederlandse wetenschapper die die farmaceutische onderzoeken allemaal tegenspreekt en beweert dat een vaccin niet nodig is als reizigers maar goed geïnformeerd worden? Wetenschap gaat niet over geloven. Religie gaat over geloven. Zekere kennis kan ook best religieus zijn of religieus aandoen. Wetenschap kan behoorlijk zekere kennis zijn, je kan ook niet bewijzen dat een steen morgen ook nog op de grond valt en niet omhoog. Morgen moet nog komen. Dat niet is bewezen dat stenen ook morgen nog onderhavig zijn aan de zwaartekracht, is nog geen reden om een valhelm onder je kin te binden en dat is ook “maar een aanname” dat stenen morgen niet omhoog vallen. Wetenschap doet ook aannames. En die aannames vereisen soms ook een soort van primitief kentheoretisch “geloof” in dat dingen het geval zijn of niet het geval zijn en dat je kennis kan kennen of dat ergens op een bepaald punt aan bewijslast is voldaan.

In een wereld met vrij reizen is het ook praktisch ondenkbaar dat je voor alle denkbeeldige ziekten vaccins gaat zitten halen. Om te weten of je je moet vaccineren, hoef je echt niet eens uit te zoeken of de medewerkers van het onderzoek naar de tekenvaccins later allemaal bij Pfizer of Baxter zijn gaan werken. De meeste Tsjechen zijn ook niet gevaccineerd, ze zijn gewoon niet zo dom als deze tante, om met hun blote benen in het hoge gras te zitten. Omdat ze wel langer in Tsjechië wonen en dat op school geleerd hebben, waarschijnlijk. Het enige dat je moet weten is, wat je ervoor moet doen om niet ziek te worden. Als we het dan hebben over influenza of dergelijke virussen moet je natuurlijk zoiets vreselijks gaan doen als sport, of appels eten. Deze bewuste ziekte kon ik vermijden door mijn broekspijpen in mijn sokken te stoppen. Nou, opgelost.

Bij het ziekenhuis dat ik nu maar onbepaald in het midden laat, werd me nog aangeraden om eventueel voor een volgende keer een vaccin te nemen. Nee bedankt, ik kijk wel uit waar ik voortaan loop met blote benen. Voortaan maar niet meer in het groene gras maar in een rokerig jazzcafé. Het experimentele medicijn wat er ook nog was, werd me toen nadrukkelijk afgeraden. Ik zei nog ok, dat wil ik wel. Maar de dokter zei, nee dat moet je echt niet doen, je krijgt dit formulier om aansprakelijkheid te waveren ook niet. Ik werk er niet aan mee.

OK dan niet. Dat was een stukje geloof van mijzelf in een goede dokter. In de man die voor mijn neus stond. Dus niet in DE wetenschap, maar in die precieze dokter dat die er wel verstand van leek te hebben. Dat was ook maar een aanname. Ik wachtte wel af of ik doodga na fase 2. Viel dus best mee. De teek was me genadig. Ik was er nog verbaasd om omdat ik er weinig in te zeggen had, maar ik nam het maar voor lief. Deze mensen en de teek, wisten wat goed voor me was. Was dat geloof in de wetenschap? Nou nee, echt niet. Ik heb het niet geloofd, ik heb de angst gewoon doorstaan. Ik sprong in het diepe en toen bleek dat het water inderdaad best koud was maar nu ook weer niet zo koud.

Was het dan alleen maar slecht, nee natuurlijk niet. Ik ben nu een beetje meer immuun voor die Tsjechische teek. Kom maar op! Dus die vaccins zijn zo minder en minder nodig. Ai, dat vindt Big Pharma natuurlijk ook niet leuk. Reden te meer voor angstaanjagende berichten met gruwelijke foto’s van bijzonder uitvergrote teken. Daar ben ik nu ook immuun voor.

Ik laat me niet meer bang maken door gruweladvertenties met uitvergrote plaatjes van deze rotbeesten. Ik heb een tekenpen en ik ben voorbereid! Maar nu ook weer niet zo voorbereid dat ik ook de Albert Heijn in ga met mijn sokken onmodieus over mijn broekspijpen, voor het geval als de Tsjechische teek toevallig toch

Kerk bij Eemnes

in de buurt is. En u doet dat ook allemaal niet. Dus waarschijnlijk bent u allemaal op dezelfde manier voorbereid of nog waarschijnlijker, is dit gewoon uw eigen onwetendheid. Dus u gelooft ook niet in de wetenschap!

Nu kunt u zelf wel bedenken wat te vinden aan de hand van dit verhaaltje over anderssoortige vaccins en of het zinvol is om voortaan te verplichten dat je de supermarkt inloopt met je sokken over je broekspijpen.

Translate »
×
%d bloggers liken dit: