Geluk is

Voor meer Voice, Zie De website van Banjoo

Een tijdje terug zag ik een TED-lezing van Daniel Kahneman over geluk. Geluk was maar een verwarrend begrip dat we eigenlijk niet meer zouden moeten gebruiken. Het woord geluk suggereert, dat het je overkomt. Alsof je zelf van alle verantwoordelijkheid om gelukkig te zijn, ontslagen bent. Dat je ongelukkig kan zijn met je leven, wil niet zeggen dat je niet gelukkig kan zijn ín je leven. Dat zou dan komen omdat je twee zelven hebt, het herinnerende zelf en het handelende zelf.

Als voorbeeld gaf hij een endoscopie-operatie. Die waren tot een paar jaar terug erg pijnlijk. Er was een onderzoek op deze patiënten gedaan en wat bleek. Al de mensen die meer pijn hadden gehad, die gaven aan de operatie minder erg te vinden dan de patiënten die meer pijn hadden gehad. Ik kon niet direct uit het voorbeeld van het onderzoek opmaken of het nu überhaupt waar was maar het verandert echt alles in mijn leven als het echt zo zou zijn.

Moet je soms méér pijn hebben om er gelukkiger mee te zijn?  Is het ethisch toelaatbaar om een operatie langer te laten duren en extra veel pijn aan te richten opdát iemand er later een betere herinnering aan overhoudt? Op die manier kun je –in theorie- heel Auschwitz vergoeilijken. Zelf kwam Kahneman nog als extra voorbeeld met een mooi concert van 20 minuten met op het eind een hoge fluittoon. De fluittoon verpest dan je herinnering aan een prachtig concert van 20 minuten.

Hier met die meerdere ikken wordt het verhaal een beetje Rorty-achtig. De truth is not out there. We hebben geen idee of we 1 ik zijn of meerdere ikken zijn. Als filosoof word ik altijd alert als het ik wordt opgeknipt in stukken. Ik ervaar mij als 1 mij. Met een hoop verschillende kanten en variëteiten en karakters en scherpzinnigheden en twitteraccounts weliswaar. Maar er zit een soort lichamelijke integriteit in alles wat in mijn schil is verzameld en die maakt mijn ene mij, mij. Ik weet natuurlijk niet of het echt zo is, maar de belastingdienst denkt er helaas ook zo over.

Het bleef echt in mijn hoofd rondspoken. Meerdere definities van geluk. Het deed me denken aan een gedichtenbundel van Rutger Kopland. Geluk is gevaarlijk. Het is net als Pitbulls zandkasteel. Als je hardop zegt dat je gelukkig bent met je zandkasteel, komt er een grote vloedgolf om ervoor te zorgen dat al je geluk je wordt afgepakt. Vlak erna ben je met exact hetzelfde hoopje zand ineens helemaal niet gelukkig meer.

Vanuit een slachtoffersituatie is het ongelooflijk. Ik ben liever de patiënt met de verkeerde herinneringen en minder pijn! Liever wil ik mijn herinnerende zelf wat rationaliseren. Dit spreek ik vanuit mijn bewuste mij. Denk ik. Maar ja wie zegt dat. Misschien is het de schrijvende mij die in opstand komt.

In elk geval: mijn handelende mij wil de pijn zo veel mogelijk beperken, ook als mijn herinnerende mij er anders over denkt. Sterker nog, ik wil als bewuste mij mijn herinnerende mij, als die zo mijn eigen beeld op mijn leven verstoort, zo veel mogelijk vernietigen. Ik wil mij graag reduceren tot mijn bewuste mij. Als mijn herinnerende mij problemen heeft met mijn belevingen dan moet ie maar persoonlijk bij mij langs komen en me daar alles over vertellen zodat ik het misschien anders ga beleven. Mijn herinneringen schrijf ik dan een keertje op zodat al jullie bewuste en herinnerende mijs daar het hoofd over mogen breken.

Mooie herinneringen, ongeacht wat er aan vooraf gaat. Als dát geluk is, dan wil ik graag wat minder geluk.

 

Translate »
×
%d bloggers liken dit: