De waarheid over liegen

Als je de waarheid zegt, kan je maar een kant op. Met liegen kan je alle kanten op. Zo lijkt het. Zo kan je dus in Roemenië zitten met wel 10 bijstandsuitkeringen op je naam en daarnaast nog allemaal innovatiesubsidies en milieusubsidies. Als je de waarheid spreekt, wordt dat een stuk moeilijker. Als je liegt dat je miljonair bent en daarom jezelf diep de schulden in trakteert, dan kan je alle mensen om je vinger winden, de bank trapt daar niet in, tenzij je ook daartegen liegt natuurlijk.

Het kan natuurlijk zijn dat je het niet helemaal zeker weet, dat je je vergist of dat aan een bepaald feit ook een stukje waardeoordeel kleeft, waardoor dat niet iedereen dat zelfde feit vindt. Liegen is een heel stuk gemakkelijker. Met liegen is alles wat je wil, mogelijk-waar. Op t=0 dan. Naarmate de tijd verstrijkt, wordt er steeds minder mogelijk-waar. Je begeeft je al gauw op glad ijs en je komt dan steeds vaster in dat verhaal. Ik kwam net terug uit China. Daar heb ik de lotto gewonnen. ” Hartstikke makkelijk, wie controleert dat nou.

Dan krijg je algauw verraste vragen. Oh is er in China een lotto? Dan moet je wel iets zeggen. En het moet ook nog heel overtuigend klinken. Alsof jij er verstand van hebt. Je moet niet heel lang gaan wachten met nadenken. Dus je flapt er algauw wat uit. Ja, eh… de Chinese Volkslotto.” “Nooit van gehoord.” Verder niets zeggen, maakt je verhaal verdacht dus je moet nu wel doorverzinnen: Jah… iedereen moet daar verplicht aan meedoen. Hoe was de barbecue van het weekend”. Omdat je dat adequaat fantaseren nooit oneindig volhoudt, komt er algauw een punt van deflectie, laten we het over wat anders zeggen. En als ze dan nog blijven zeuren, dan beroep je je op autoriteit: Er is een Chinese Volkslotto, niet omdat die er is, maar omdat Zaz dat zegt.

Er zijn goede redenen om soms te liegen. Het is informatie waarmee je chantabel wordt. Het is informatie waarmee je familie wordt gegijzeld Het is informatie waarmee je jezelf beter wil wegzetten. Het is informatie waarmee je een of meer anderen kapot wil maken. Of het is informatie waar je flink geld aan wil verdienen. Zelf vind ik dat laatste in de huidige tijd niet meer mogelijk. Je kan geen geld meer verdienen aan voor een ander liegen. De waarheid staat toch wel ergens op Twitter. En dan dat andere. Sex en geweld. Natuurlijk lieg je daarover. Ik ga niet vertellen dat ik mijn knuffelbeer sla en dat ik een pak jus d’orange vaak met mijn tanden open maak. Als je de waarheid spreekt, dan geef je toe dat je weleens fouten maakt. Iedereen maakt die.

Als je al door een psychologische barrière heen bent, dat je flink aan het liegen bent geslagen, dan hoef je geen fouten te maken. Dat was niet fout, dat deed je vanwege de Chinese Volkslotto. Het akelige is, dat mensen die slachtoffer zijn van misbruik of een ander sexueel delict of vergrijp, op diezelfde manier wel om moeten gaan met de waarheid. Als je bent verkracht of misbruikt dan ga je daar niet mee pronken. Er moeten wel meerdere waarheden zijn want de waarheid die jij het meeste waarheid vindt, namelijk die dat je verkracht bent, die wordt door niemand geacccepteerd en dat weet je al van tevoren. Dat gaat bijna vanzelf en is een verdedigingsmechanisme, dat het enige wapen is tegen de tijd niet meer kunnen terugdraaien en niet kunnen vergeten tegelijk.

Iets soortgelijks maken homo’s mee die nog niet uit de kast zijn gekomen. Dat is geen delict of vergrijp, maar is zodanig onderdeel van een schaamtecultuur geworden, dat mensen er niet over kunnen praten, en onder druk daarvan nieuwe verhalen gaan verzinnen, die half-waar zijn en de eigenlijke waarheid een stuk beter verteerbaar maakt. Maar je ziet het ook al met bijvoorbeeld verliefd zijn, ook dat is iets wat je liever geheim houdt. Niet alleen tegenover diegene, het is ook niet makkelijk om bijvoorbeeld tegen je ouders te vertellen, voor niemand. Maar ook op je werk, ga je dit niet aan de grote klok hangen. Ook dan word je in leugens gedwongen. Waarom sta je hier… ja omdat die daar staat. Waarom keek je die kant op? Moet ik gaan uitleggen waarom ik een kant op kijk? Als je gedwongen wordt, tekst en uitleg te geven over een situatie, terwijl je daar zelf liever niets over zou zeggen, dan ben je nog maar 1 hele kleine stap verwijderd van liegen.

Zelf had ik een vergissing gemaakt met de waarheid. Ik dacht ook weleens dat iedereen zijn eigen waarheid had. Iedereen om mij heen dacht dat, het leek wel mode. Hypothetisch zou misschien ook wel kunnen, als tenminste iedereen de waarheid spreekt, in een wereld waar meerdere mogelijke waarheden zijn, er geen sprake is van nadere nuanceringen, het niet gaat om een verkapte mening enz. enz. Maar gegeven dat er mensen zijn, die liegen, kan dat niet. Als je liegt in een meerdere-waarheden-wereld, dan liggen al die mogelijk-waarheden tussen de waarheid-waarheden en de volgens-sommigen-waarheden kriskras door elkaar in de la. Dat kan alleen maar bestaan bij de gratie van onverschilligheid over de waarheid-volgens-iedereen. Dat kan alleen, als de waarheid niet uitmaakt. En de waarheid máákt uit. Je wil namelijk geen brood met varkenshaar eten en de liefde van je leven tegenkomen die niks om jou geeft.

Ik heb ook weleens gedacht dat je niet kon weten wat de waarheid was. Toen was ik ernstig door filosofie te studeren, behept met andermans ideeën.Nu ben ik voorstander van mijn eigen ideeën. En die zijn meestal wel goed. Zo is een van mijn ideeën, dat ik weleens een vergissing maak. Dat blijkt buitengewoon goed te kloppen met de werkelijkheid. Ik kan deze theorie heel goed loslaten op door mij geponeerde stellingen. Sommige mensen denken dan, ja wat heb ik daar nou aan. Daar heb je juist alles aan! Omdat ik namelijk niet meer wil liegen. Al een hele poos niet meer. Echt al jaaaaaren niet. Ik wil de waarheid spreken en alles wat ik hier nu zeg, is ook de waarheid. En het kan best zijn dat ik als ik 80 ben er anders over denk. Maar in elk geval weet ik zeker dat ik het nu hier en nu zo vind. Je kan het me de dag erop vragen en dan vind ik het nog steeds.

Wat blijkt, het is bijna onmogelijk om werk, liefde of vrienden te vinden als je niet liegt. Dat komt, niet door degene die de waarheid spreekt. Dat komt, omdat mensen een volstrekt verkeerd beeld hebben van de waarheid. Dat die heel erg mooi is. Dat komt nou net, omdat er een economische prikkel zit op liegen. En in alle religieuze of politieke prikkels om de waarheid te spreken, willen de mensen niet meer geloven. Maar ook als je er niet in gelooft is er een waarheid. De waarheid is helemaal niet zo mooi, ook niet per se lelijk maar je moet ervan houden, de waarheid is soms te zwaar, ook weleens warrig, vaag,, onduidelijk en gewoon echt heel vervelend, lang niet iedereen zit erop te wachten en het is ook nog weleens om de ogen van uit je hoofd te schamen, beurskoersgevoelig en afhankelijk van wie hem aanhoort, levensgevaarlijk. We gaan allemaal dood, dat is zo’n waarheid. Daar zit ik zelf ook nog niet op te wachten. Dat is op zichzelf niet lelijk, wel vaag, zwaar en volstrekt onduidelijk.

Hoe kan het, dat je je niet fatsoenlijk ziek kan melden? Omdat werkgevers niet accepteren dat in een groep van 1000 willekeurige mensen in de beroepsbevolking, er 10 zijn met astma, 20 verliefd zijn, waarvan 20 op een collega, verder 30 homo, 3 transgender, 7 met een tekenbeet, 4 met kanker, waarvan 2 dat ook hebben ontdekt en daarnaast zijn er 2 Pakistaan en 400 hebben zieke kinderen thuis. (ik heb dit niet nagezocht, dit voorgaande is een wilde speculatie) In een bedrijf met meer dan 1000 mensen heb je dus gemiddeld ook al die mensen, tenzij je flink hebt gediscrimineerd. Net als dat iedereen het ene jaar 2 x de griep en 4 keer een zware verkoudheid heeft en de andere vijf jaar helemaal niks. Als je het aan de werkgever vraagt, dan is niemand ooit ziek en is elke zieke zijn persoonlijke tekortkoming. Voor werkgevers zijn normale mensen namelijk een groot taboe. Ze hebben liever ideale werknemers, die heel erg goed zijn en ook nog eens heel erg goedkoop. Toevallig wonen die allemaal in India en anders zijn het robots. Stel je voor dat in je bedrijf, iedereen mens blijkt te zijn, dan stort de aandelenkoers in.

Wat het punt volgens mij is, is dat het niet zo is van er is hier een waarheid en er is daar een sleutelhanger, boven op het prikbord. Die la zit vol waarheden, kies er maar een uit. De waarheid is datgene wat waar is, en dat is dat wat je beoogt te spreken. Er is ontzettend veel nep in de Westerse wereld, en dat zijn vaak commerciële verkoopleugens maar er zit ook waarheid in. Je kán de waarheid niet wegmoffelen. Verkopers hebben ook echtheid in hun product nodig om het te kunnen verkopen. Jah ons juridisch tijdschrift is zorgvuldig samengesteld door een Indiase robot. Als het niet uit zou maken, verkocht iedereen lucht, daarop zijn de marges het hoogst. Dan bedenk je niet zozeer een “luchtig toetje”, nee dan vul je de pakken melk helemaal niet meer.

Maar lang niet iedereen koopt lucht, want die is al gratis. Zo zit er voor elk te verkopen product een maximum waarde dat je eruit kan slepen: als de marginale kosten hetzelfde zijn als de marginale opbrengsten. Dat is de balans tussen de mate waarin het echt is (de kosten) en de mate waarin iemand het liefheeft (wat iemand er voor over heeft, de liefde). Daarom kan je de zon of de rivier ook niet tegen een neoliberaal prijskaartje afzetten. Niemand kan alles opbrengen, voor alles wat hij liefheeft. Alleen als iemand tegen elke prijs gebakken lucht wil hebben, is je rendement oneindig. Maakt dat dan uit, dat er zo veel nep is, ja en nee. Als er te veel nep is, dan maakt het uit. Als er te veel echt is, dan zitten we allemaal in de woestijn zand te eten. Nep is ook niet altijd slecht. Voor theatermakers niet, voor vegetarisch vlees niet, en voor pedofielen niet. Heel soms wil je moedwillig nep.  Maar meestal wil je echt.

De waarheid herken je aan de leugens. Zelfs leugenaars beogen waarheid te spreken. Als ze liegen dat ze liegen spreken ze namelijk…. Waarheid is je ambitie. Iedereen wil voor een dubbeltje op de eerste rij, Die waarheid wil je waarmaken, Zelfs als ondernemer. Je wil als ondernemer ook een rij die precies lang genoeg is en waar iedereen voor een dubbeltje kan zitten. Wil de klant fair trade chocolade? Dan willen alle ondernemers fair trade chocolade. De klant is namelijk koning. Leven in waarheid. Waarheid is wat écht zo is. Je wil echtheid in de dingen die je eet, in het werk dat je doet en de mensen die je liefhebt. Dan moet je ook af en toe kijken of het écht zo is, of er wel echt erwten in de snert zitten.

Dat kan alleen als er maar éen waarheid is. De ware waarheid. En die is met een beetje liefde!